20/1 rejenere iplik, geri dönüştürülmüş tekstil liflerinin ince numara sınıfında yeniden eğrilmesiyle elde edilen bir iplik türüdür. Bu iplik numarası, 18/1 ve 16/1’e kıyasla daha ince bir yapı sunar ve özellikle yüzey düzgünlüğü yüksek kumaşlarda tercih edilir. Üretim sürecinde liflerin paralel dizilimi, karışım saflığı ve büküm dengesi ipliğin hedeflenen incelik değerinde kalmasını sağlar. İnce lif dağılımının homojen olması, ipliğin mekanik ve fiziksel performansını destekler.
Rejenere elyafların doğal varyasyonları göz önüne alındığında, 20/1 iplik üretimi lif karışımının hassas kontrolünü gerektirir. Taraklama ve harmanlama aşamalarının teknik doğruluğu iplik kopuş oranlarını belirgin şekilde azaltır. Bu nedenle üretim hatlarında sürekli ölçümleme yapılır. İnce numara sınıfında yer alan 20/1 iplik, düşük bükümde dahi stabil bir form gösterebilmesi için özel eğirme parametreleriyle işlenir.
20/1 rejenere iplik, ince lif kompozisyonu sayesinde düzgün bir yüzey oluşturabilen bir teknik malzemedir. Lif uzunluğu, lif inceliği ve harman karışım oranları ipliğin son formunu belirleyen kritik parametrelerdir. İnce ipliklerde lif varyasyonu daha belirgin hatalara yol açabildiği için taraklama performansı önemli bir role sahiptir. Yapılan çalışmalar, lif paralelliğinin iplik düzgünsüzlüğünü %12 oranında iyileştirdiğini göstermektedir (Li & Chen, 2022). Peki bu iyileşme ne sağlar? Daha düzenli bir yüzey, kumaş oluşumundaki hataların azalması anlamına gelir.
20/1 numarasının sunduğu incelik, kumaşın hem hafif hem de esnek bir yapıda oluşmasını sağlar. Bu iplik türü; nem geri kazanımı, ısı transferi ve liflerin sürtünme katsayısı gibi fiziksel parametreler açısından değerlendirildiğinde düşük yoğunluklu kumaş yüzeyleri için uygun kabul edilir. Aşağıdaki tablo, 20/1 rejenere iplikte tipik olarak incelenen teknik parametreleri gösterir.
| Parametre | Açıklama |
|---|---|
| Lif İnceliği | İpliğin yüzey düzenliliğini ve hammadde davranışını belirler. |
| Büküm Katsayısı | Form stabilitesi ve gerilme davranışını etkiler. |
| Nem Geri Kazanımı | Kumaşın konfor ve işlenebilirlik özelliklerini belirler. |
| Kopma Uzaması | İpliğin elastik olmayan yükler altındaki davranışını gösterir. |
20/1 rejenere iplik üretimi, geri dönüşüm odaklı elyaf hazırlama süreçleriyle başlar. Atık tekstiller lif tipine ve renk tonuna göre ayrıştırılır. Bu sınıflandırma, harmanlama aşamasında homojenliği sağlamak için gereklidir. Literatürde, lif çeşitliliğinin kontrol edilmediği durumlarda eğirme sırasında kopma oranlarının %30’a kadar yükseldiği belirtilmektedir (Textile Circularity Report, 2023). Elyaf açma ve taraklama işlemleri, liflerin hem ayrıştırılmasını hem de paralel dizilim kazanmasını sağlar. Bu aşamalar tamamlandığında lif karışımı eğirme makinesine beslenir ve 20/1 iplik formu elde edilir.
Eğirme aşamasında büküm değeri sürekli takip edilir. Çünkü ince numara ipliklerde kontrolsüz büküm, hem kopma dayanımını hem de yüzey düzgünlüğünü olumsuz etkileyebilir. Eğirme sonrası bobinler laboratuvar ortamında numara doğruluğu, düzgünsüzlük ve kopma dayanımı açısından değerlendirilir. Aşağıdaki liste üretim zincirinin temel adımlarını özetler:
20/1 rejenere iplik, yüzey düzgünlüğü ve inceliği sayesinde düşük gramajlı kumaş üretimlerinde sıkça tercih edilen bir iplik türüdür. Örme yüzeylerde daha stabil bir ilmek oluşumu sağladığı için tişört, ince iç giyim ürünleri ve hafif tekstil yüzeylerinde kullanılabilir. Peki iplik seçim kriterleri nasıl belirlenir? Üreticiler genellikle dokuma veya örme yapısına göre ipliğin mukavemet, elastikiyet ve düzgünsüzlük değerlerini değerlendirir. Bu teknik veriler, ipliğin hangi ürün gruplarında kullanılabileceğini belirler.
20/1 iplik, ağır yük taşımayan ama yüksek yüzey düzenliliği gerektiren kumaşlar için uygundur. İnce dokuma yüzeylerinde daha sıkı bir yapı oluşturabilir ve homojen renk dağılımı sağlar. Aşağıdaki liste, bu ipliğin yaygın kullanım alanlarını özetler:
20/1 rejenere iplik ince bir yapıya sahip olduğu için kalite kontrol süreçlerinde tolerans aralıkları daha dar tutulur. Düzgünsüzlük (U%), kopma dayanımı, büküm ve numara doğruluğu üretim sürecinin temel ölçüm parametreleridir. ISO Textile Standards Report (2021), ince numara ipliklerde düzgünsüzlük artışının kumaş hatalarında belirgin bir yükselişe neden olduğunu belirtmektedir. Bu nedenle üretim hatlarında gerçek zamanlı ölçümleme sistemleri kullanılır. Eğirme sırasında elde edilen veriler, ipliğin hedeflenen incelik seviyesinde kalmasını sağlar.
Kalite değerlendirmesi yalnızca üretim sonrası değil, elyaf hazırlama süreçlerinde de yapılır. Liflerin temizliği, karışım oranlarının doğruluğu ve taraklama verimliliği ipliğin performansını belirleyen temel unsurlardır. Laboratuvar testleri, ipliğin hangi üretim süreçlerine uygun olduğunu belirlemek için referans niteliği taşır. Aşağıdaki tablo, kalite kontrol aşamalarının temel parametrelerini gösterir.
| Test | Değerlendirme Amacı |
|---|---|
| Düzgünsüzlük (U%) | İpliğin yüzey varyasyonunu ölçer. |
| Kopma Dayanımı | Mekanik yük altındaki davranışı belirler. |
| Büküm Analizi | Stabilite ve ilmek oluşumu üzerindeki etkisini gösterir. |
| Numara Kontrolü | İncelik standardına uyumu doğrular. |
20/1 rejenere ipliğin üretimi, tekstil atıklarının yeniden kullanılmasını mümkün kıldığı için çevresel etkileri önemli ölçüde azaltır. Geri dönüştürülmüş liflerin üretim prosesine dahil edilmesi, birincil hammadde tüketimini sınırlandırır. Textile Exchange (2023), rejenere lif kullanımının enerji tüketimini %60’a kadar düşürdüğünü bildirmektedir. Bu enerji tasarrufu özellikle ince ipliklerde önemlidir. Çünkü ince numara eğirme süreçleri daha hassas ve sürekli kontrollü işleme gerektirir.
Çevresel değerlendirmede su tüketimi, karbon emisyonu ve atık azaltımı temel göstergelerdir. Geri dönüşüm odaklı iplik üretimi, tarımsal lif üretimine kıyasla çok daha düşük su tüketimine sahiptir. Bu durum su kaynaklarının sınırlı olduğu bölgeler için özellikle önemlidir. Atık miktarının azaltılması ise hem depolama alanı ihtiyacını hem de çevresel yükü düşürür. Aşağıdaki liste, çevresel etkilerin değerlendirildiği temel kriterleri özetlemektedir:
Gediz Organize Sanayi Bölgesi
Menekşe Sok. No:3 43600
Gediz / Kütahya
